Domuz gribi tedavi kılavuzu hazır

 “Domuz gribi” olarak da bilinen H1N1 yeni bir influenza virüsüdür. Bu yeni virüsün insandan insana geçtiğine ilişkin ilk duyumlar, Dünya Sağlık Örgütü’ne (DSÖ) Meksika ve ABD’den gelmiştir. Bu virüsün tüm dünyada insandan insana mevsimsel influenza virüsünün yayılmasına benzer bir şekilde yayılmaya başlaması sonucunda DSÖ, ilk influenza pandemiğinin görülmesinden 41 yıl sonra 11 Haziran 2009’da bu yeni pandemiyi bildirmiştir. Bu H1N1 influenza virüs pandemiğinin tüm dünyaya yayılmış olması ve 100’den fazla ülkeyi kapsaması, DSÖ’nün antivirallerin kullanımı konusundaki var olan kılavuzları yenilemesini de gerekli kılmıştır.

İnfluenza A ve B virüslerinin neden olduğu viral infeksiyonlardan insanlarda yaygın hastalığa yol açan influenza A virusüdür. İnfluenza A ve B virüsleri, hemaglutinin (H) ve nöraminidaz (N) olarak isimlendirilen glukoprotein yapısında iki yüzey antijenine sahiptirler. İnsanlarda yaygın hastalığa yol açan influenza A virüslerinde hemaglutinin’in (H1, H2, H3) ve nöraminidaz’ın (N1, N2) alt tipleri tanımlanmıştır. Alt tiplerde bazı değişiklikler sonucu yeni suşlar ortaya çıkmaktadır. Değişikliğin büyüklüğüne göre de pandemi ve epidemiler ortaya çıkmaktadır.

Domuz gribi, orthomyxoviridae familyasından, herhangi bir virüs tarafından oluşan ve domuzlara özgü bir grip virüsüdür. Hastalık tıpta İngilizce “swine influenza virus (SIV)” olarak adlandırılmaktadır. Bilinen tüm SIV tipleri ya influenzavirus A (çoğunlukla) ya da influenzavirus C (ender) tipindedir. 2009 salgınına neden olan virüs, influenza A virüsünün alt türlerinden biri olan H1N1’dir.

Kümes hayvanları ve domuzlar ile yakın temasta çalışan kişiler, özellikle korumasız bir şekilde temasta bulunanlar, eğer hayvan insana bulaşabilen bir virüs taşıyorsa enfeksiyon kapma riski altındadır. SIV, insandan insana bulaşabilecek şekilde yapısını değiştirebilmektedir. 2009 yılındaki domuz gribi vakalarının bu tip bir virüs tarafından oluştuğu bildirilmektedir.

DSÖ, Ağustos ayında yeni influenza A (H1N1) ve diğer influenzal tiplerinin antiviral tedavisi için kılavuzlar yayımlamıştır. Yayımlanan bu yeni öneriler, hem influenza virüsü ile enfekte olan hastalar için halen varolan antivirallerin kullanımı konusunda hem de kemoprofilaksi için bu antivirallerin potansiyel kullanımıyla ilgili bilgilendirme bağlamında hekimlere tavsiyeler için bir baz oluşturma niteliği taşımaktadır.

Daha önce dolaşan suşlardan ve insan H5N1 influenza virüsü enfeksiyonların tedavisinden elde edilen verilerin değerlendirmelere dayanarak, bu yeni kılavuzlar ile “Yeni influenza A (H1N1) virüsü ile insan enfeksiyonunun klinik yönetimi: İlk Kılavuz” başlığını taşıyan ve Mayıs 2009’da yayımlanan DSÖ önerileri daha da genişletmektedir. Ancak, bu yeni kılavuzlar, son derece patojenik avian influenza A (H5N1) virüsü ile enfekte olmuş insanların farmakolojik tedavileri ile ilgili DSÖ’nün hızlı öneri kılavuzlarındaki tavsiyelerini değiştirmemektir.

Yeni öneriler, noraminidaz inhibitörleri olan oseltamivir ve zanamivir ile M2 inhibitörleri amantadin ve rimantadini ön plana çıkarmaktadır. Öneriler arasında, ribavirin, interferonlar, immunoglobulinler ve kortikosteroidler gibi diğer potansiyel farmakolojik tedavilerin kullanımı da bulunmaktadır.

DSÖ bildirisi her ne kadar birincil öncelik olarak pandemik influenza (H1N1) 2009 virüs enfeksiyonu üzerinde yoğunlaşıyorsa da yeni influenza A virüs suşlarından kaynaklanan enfeksiyonlar yanında diğer mevsimsel influenza virüsü suşlarının tedavisi için de antiviral kullanımıyla ilgili yönlendirmeleri içermektedir.

Kılavuzlar, ülkeleri ve yerel kamu sağlığı otoritelerini, epidomiyolojik ve yerel olarak dolaşmakta olan influenza suşları hakkında antiviral duyarlılık verilerine dayanan klinikçiler için yerel önerilerin, periyodik olarak yayımlanmaları konusunda zorlamaktadır. Günümüz pandemiği evrimleştikçe elde edilecek verilere bağlı olarak, şu andaki önerilerin de gözden geçirilmesi gerekeceği konusunda da DSÖ tüm ilgilileri uyarmaktadır.

H1N1’İN ANTİVİRAL TEDAVİSİ İÇİN ÖNERİLER İnfluenza pandemik (H1N1) 2009 ile enfekte olduğu teyid edilmiş veya güçlü bir şekilde şüphe duyulan hastaların antiviral ilaçlarla tedavisi için getirilen önerileri şöyle özetlemek mümkündür (önerilerin derecesi ve dayanılan kanıtların kalitesi parantez içerisinde verilmiştir):

• Şiddetli veya progresif klinik belirtilerin saptandığı hastalara en kısa süre içinde oseltamivir uygulanmasına başlanmalıdır. Klinik cevaba bağlı olarak, günde iki kez 150 mg gibi yüksek dozlar veya daha uzun süreli tedaviler endike olabilir. Bu öneri, hamile kadınlar, neonatlar ve 5 yaşından küçük çocuklar dahil tüm hasta grupları için geçerlidir (şiddetli öneri, düşük kaliteli kanıt).

• Zanamivir,  oseltamivirin bulunmadığı veya kullanılmasının mümkün olamadığı veya virüsün oseltamivire dirençli olduğunun saptanmış olduğu durumlarda endikedir (şiddetli öneri, çok düşük kaliteli kanıt).

• Antiviral tedavi, teyid edilmiş veya güçlü bir şekilde şüphe duyulan influenza virüs enfeksiyonunun neden olduğu komplike olmayan hastalıklarda risk grubunda olmayan hastalar için gerekli değildir (zayıf öneri, düşük kaliteli kanıt). Risk taşıyan hastalar infantlar ve 5 yaşın altındaki çocuklar; 65 yaşın üzerindeki erişkinler; bakım evi hastaları; hamile kadınlar; kardiyovasküler, solunum veya karaciğer ve diyabet dahil kronik komorbit hastalıklı olanlar ve malin, HIV infeksiyonu veya diğer hastalıklar nedeniyle bağışıklık sistemi baskılanmış hastalardır.

• İnfluenza virüs enfeksiyonunun neden olduğu komplike olmayan hastalarda, risk grubunda iseler hastalık başlar başlamaz oseltamivir veya zanamivir tedavisine başlanmalıdır (şiddetli öneri, çok düşük kaliteli kanıt).