Creasoup

Farmaskop - İlaç ve Sağlık Profesyonellerinin Dergisi

4 Ocak 2010, Pazartesi 18:26

Sağlık teknolojisini değerlendirmek

 Değerli Farmaskop okuyucuları, 2009’un bu son yazısında geriye dönüp baktığımızda, yılın hem sağlık sektörü hem de ilaç sektörü açısından son derece hareketli geçtiğini söylemek mümkün. Aslında sağlık sektöründe yeni politika ya da uygulamalardan ziyade önceki politikaların yavaş yavaş ortaya çıkmaya başlayan sonuçları ile ilgili düzenlemelere şahit olduğumuzu söyleyebiliriz. Bu düzenlemelerin son dalgası 18 Eylül 2009’da yayımlanan “2008 Yılı Sosyal Sigortalar Kurumu Sağlık Uygulama Tebliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ” ile “Beşeri İlaçların Fiyatlandırılmasına Dair Kararda Değişiklik Yapılmasına Dair Karar”lardır.

Yeni düzenlemelerin Resmi Gazete’de yayımlanmasından bugüne kadar geçen sürede üzerinde en çok konuşulan konu bu düzenlemelerin kamu ve diğer paydaşlara olabilecek mali etkileri oldu. Oysa bunların sadece mali etkilerle sınırlı kalmayacağı, orta uzun vadede sağlık sektörü, hasta ve ilaç endüstrisi üzerinde bir dizi etkiye yol açabileceği, en azından kapsamlı araştırma ve incelemelerle test edilmesi gereken bir başlangıç hipotezi olarak ele alınmalı. Böylece hem değişikliklerle ilgili karar verenler hem de ilaç endüstrisi bu kararların sonuçlarını objektif olarak ortaya koyan çalışmalar yapmalı ve bir araya geldiğinde bu araştırma sonuçlarının politikaya yön vermesini sağlamalı.

Bu sayıda, Sağlık Teknolojisi Değerlendirme (STD) konusunu önemli bir boyutu ile ele almak istiyorum. Hepimizin bildiği gibi, yeni ilaçların geri ödeme listesine dâhil edilmesi sürecinin net kriterlere dayalı ve yeterince şeffaf olmaması önemli bir politika ve yönetişim sorunu olmaya devam ediyor. Bu bağlamda, Türkiye’de yeni bir ilacın geri ödeme listesine alınmasında başta NICE olmak üzere diğer ülke otoritelerinin kararlarından önemli ölçüde etkilenildiği izlenimi yaygın olarak paylaşılıyor. Asıl tartışmak istediğim, başka ülkelerin kararlarının diğer ülkeler için ne derece yol gösterici olduğu… Öncelikle, bugün bu alanda çalışan bilim adamlarının ve kurumların ortak anlayışının, bu kararların mutlaka ülkeye özgü olması gerektiği konusunda fikir birliğine vardığını belirtmekte yarar var. En son Paris’te yapılan ISPOR toplantısında da bütün konuşmacıların özellikle vurguladığı gibi, bu konuda her ülke için ortak bir yol haritası belirlemek ya da bir ülkede ortaya çıkan bir sonucu bir başka ülkede bire bir kullanmak hem doğru değil hem de mümkün değil. Bunun en temel nedenlerinden biri, herhangi bir hastalığın tedavi maliyetinin ülkeden ülkeye büyük değişkenlik gösterebilmesi… Maliyet etkililik analizinde formülün bir tarafının maliyet olduğu göz önüne alındığında ortaya çıkacak en küçük bir değişikliğin bile sonuçları nasıl etkileyeceğini söylemek zor değil. Aşağıdaki tablo, Alzheimer hastalığının tedavisinde maliyetlerin ülkeden ülkeye nasıl değişebileceğini göstererek bu durumu açık bir şekilde ortaya koyuyor. Tabloda da görüldüğü gibi, Alzheimer tedavisi için geliştirilen herhangi bir ilacın maliyet etkililik analizi her ülkede farklı sonuçlar ortaya çıkarabilecektir. Bir başka ifadeyle, bir ülkede maliyet etkili olmayan bir ilaç ya da tedavi bir başka ülkede maliyet etkili olabilecektir. Bu durumda geri ödeme kurumlarının kendi ülkelerinin sonuçları yerine başka ülkelerin sonuçlarını kullanmaları STD’nin en önemli amaçlarından biri olan kaynakların etkin kullanımı amacına hizmet etmeyecektir. Bu tabloda mutlaka göz önüne alınması gereken bir başka nokta, sağlık hizmetleri dışında ortaya çıkan maliyetlerdir. Görüldüğü gibi Alzheimer gibi bir hastalığın tedavisinde sağlık sektörü dışında ortaya çıkan maliyetler de göz ardı edilemeyecek boyuttadır. Bu da daha önceki sayılarda ele aldığımız “sosyal bakış açısı”nı gündeme getirmektedir.

Özetle Türkiye’de herhangi bir ilacın geri ödeme kararını alırken bir başka ülkenin STD sonuçlarını rehber almak doğru kararlara ulaşmamızı engelleyebilir. NICE’in maliyet etkililik değerlendirmeleri sadece kendi ülkesinde geçerli olup, Türkiye’ye adapte edilmesi doğru değildir. Türkiye, bu çok önemli konuda mutlaka ülkeye özgü analiz sonuçlarına göre karar vermelidir.

 Kaynak: Johannessen, M. et al (2009), Why Should Economic Evaluation of Medical Innovations Have a Societal Perspective, OHE Briefing, No 51.


SİZ DE YORUM YAPIN