TTB’den okul kantinlerinde yasaklanan bazı gıda türleri üzerine değerlendirme

Türk Tabipler Birliği (TTB) Halk Sağlığı Kolu, Milli Eğitim ve Sağlık Bakanlıkları’nca bazı gıda türlerinin okul kantinlerinde satışının yasaklanmasıyla ilgili olarak bir değerlendirme yaptı.

Her iki Bakanlığın okullarda satılan yiyeceklere yönelik düzenleme yapma ve uygulamaya karar vermiş olmasının olumlu bir adım olduğunun belirtildiği değerlendirmede, aşağıdaki başlıkların ve uyarıların mutlaka göz önüne alınmasında ve izleyen adımların bu yönde atılmasında yarar olacağının altı çizildi:

“Okul çağı öncesi ve okul çağı dönemindeki çocukların beslenme sorunu bütünlüklü olarak ve kamusal bir sorumlulukla geciktirilmeden ele alınması gereken önemdedir. Bu anlayışla;

• Sorun tek başına enerji yoğunluğu yüksek içeceklerin, kızartma ve cipslerin satışının önlenmesi ile çözümlenemeyeceği gibi okul çağı yaş grubunda yaşanan sağlık ve beslenme sorunlarını sadece “obezite”ye indirgeyerek odak noktasına oturtmak eksik kalır.
• Türkiye’de halen su ve gıdalarla bulaşan hastalıklar açısından okullar önemli bir risk ortamı oluşturmaktadır. Kantinlerde gıdaların hangi koşullarda ve kimler tarafından hazırlandığının ve saklandığının denetlenmesi önem taşımaktadır.
• Okul çağı sağlıklı beslenme ve yaşam tarzı alışkanlıklarının kazandırılması açısından çok kritiktir. Fakat özellikle büyük kentlerde çocuklar okullara toplu taşıma araçları ile ulaşmakta, okulların sınırlı alanları nedeniyle yeterince fiziksel aktivite gösterememekte ve düzenli beslenme olanaklarına erişememektedir. Okul çocuklarının kahvaltı yapıp yapmadıklarını, kahvaltıda ne tükettiklerini izleyen, süt ve süt ürünlerine erişimlerini güvence altına alan bir sistem olmadan yapılan yasaklamalar istenen hedefe ulaşmak açısından yetersiz kalacaktır.
• Okul çağı çocuklarının yeterli ve dengeli beslenme ihtiyaçları, kamusal bir organizasyonla karşılanmalıdır. Bu kapsamda başta tam gün eğitim gören okullarda ücretsiz öğle yemeği/kahvaltı, tüm okullarda ara öğün olarak meyve dağıtımı sağlanmalıdır.
• Genelgede yer alan “Obezite ile mücadelede esas unsur vatandaşlarımızın bu konuda göstereceği bireysel gayret..” şeklindeki ifadeler soruna bakış ve anlayış açısından endişe vericidir.
• Bütüncül bir bakış açısı ile yaklaşmak ve birinci basamak sağlık hizmetleri kapsamında “okul sağlığı” hizmetlerini etkinleştirmek önemli bir müdahaledir. Bu anlamda okul sağlığı birimleri kurulmalı, etkin okul sağlığı programlarının yürütücüsü olmalıdır. Okul yönetimleri ile sağlık birimleri Sağlık Bakanlığı ve Milli Eğitim Bakanlığı desteğinde öğrencileri sağlıklı yaşam tarzına yönlendirebilecek sağlıklı programlar gerçekleştirebilmelidir.
• Yukarıdaki çabalara ek olarak, tıpkı sigara örneğinde olduğu gibi, pazar hedefi çocuk ve gençler olan ayaküstü yemek sektörü, enerji içecekleri ve cips firmaları vb. sektörlerin reklam, pazarlama ve satış gibi faaliyetlerine sınırlamalar getirilmelidir.
• Bugün tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de obezite, diş çürükleri ve pek çok diğer beslenme hastalığı açısından kentli yoksul çocuklar en riskli grubu oluşturmaktadır. Başbakanlığın yapması gereken öncelikli müdahale “Türkiye Sağlıklı Beslenme ve Hareketli Hayat Programı” gibi kampanya tarzı çalışmalar değil, çocuklarımız arasındaki eşitsizliklerin, yoksulluğun çocuk sağlığı üzerindeki kalıcı etkilerinin ortadan kaldırılmasına yönelik politikaların yaşama geçirilmesidir. Sağlık ve eğitim alanlarını özelleştirme politikaları ile piyasaya açan ve ticarileştiren politikaların sağlıktaki eşitsizlikleri derinleştirdiği açıktır. Tüm çocukların yeterli ve nitelikli gıdaya erişimlerini sağlayacak mekanizmalar geliştirilmediği sürece enerji yoğunluğu yüksek içecekler, cips vb yiyecekler sağlıklı gıdaların yerini almaya devam edecektir.”

Değerlendirmenin tam metnine TTB resmi internet sitesi üzerinden ulaşabilirsiniz.