GSK’nın yeni aşı adayı 5-17 aylık Afrikalı bebeklerde sıtma riskini yarı yarıya azaltıyor

Dünyada her yıl, büyük çoğunluğu beş yaş altındaki Afrikalı çocuklar olmak üzere, 800.000 kişinin yaşamını yitirmesine yol açan sıtma hastalığına karşı önemli bir adım atıldı. Dünyanın önde gelen araştırmacı ilaç ve aşı firmalarından GlaxoSmithKline’ın (GSK) 20 yılı aşkın bir süredir üzerinde çalıştığı yeni sıtma aşısı adayı RTS,S’nin faz 3 çalışma sonuçları, sıtmaya karşı mücadelede umut verdi. Alınan sonuçlar, üç doz RTS,S aşısının 5-17 ay arasındaki bebeklerde klinik sıtma hastalığı riskini yüzde 56, ağır sıtma riskini ise yüzde 47 oranında azalttığını gösteriyor. Bu sonuçların faz 2 çalışma sonuçlarıyla uyumlu olduğu belirtiliyor.

GSK’nın PATH Sıtma Aşısı İnisiyatifi adlı uluslararası kuruluş ile işbirliği yaparak gerçekleştirdiği, Bill & Melinda Gates Vakfı tarafından finanse edilen klinik çalışmalar toplam 7 Afrika ülkesinde bulunan 11 ayrı merkezde yürütüldü. Aşılamalar Mayıs 2009’da başladı ve halen devam ediyor. Burkina Faso, Gabon, Gana, Kenya, Malawi, Mozambik ve Tanzanya’da bulunan merkezlere faz 3 için katılım başvuruları Ocak 2011’de tamamlandı. 15.460 katılımcının yer aldığı çalışma, Afrika’da sıtma aşısıyla ilgili olarak bugüne kadar yapılmış en büyük klinik araştırma olarak nitelendiriliyor.

Açıklanan veriler, 5-17 aylık 3 doz aşılanmış ve 12 ay gözlemlenmiş ilk 6.000 bebekten elde edilen sonuçları kapsıyor. RTS,S en yaygın görülen sıtma parazitine karşı vücudun bağışıklık sistemini harekete geçirerek hastalık riskini azaltıyor. 6-12 haftalık bebeklerde aşılamanın sonuçlarıyla ilgili verilerin 2012 yılı sonunda alınması bekleniyor.

Aşının uzun süreli koruyucu etkinliği için, üçüncü doz aşının ardından 30 ay gözlem devam edecek. Böylece 2014 yılı sonunda aşı adayının uzun süreli etkinliği ve emniyeti ile ilgili net veriler elde edilecek. Bu verilerin yetkililerce yeterli bulunması halinde Dünya Sağlık Örgütü’nün (DSÖ) 2015 yılı başlarında aşının kullanımını Afrika ülkelerine tavsiye etmesi bekleniyor.

Alınan sonuçları değerlendiren GSK CEO’su Andrew Witty şunları söyledi:

“Bu veriler, Afrika’da hastalıktan etkilenen bölgelerdeki milyonlarca çocuğun yaşama şansını büyük ölçüde artıracak olan dünyanın ilk sıtma aşısına çok yaklaştığımızı ortaya koymaktadır. İlaçlama ve cibinlik gibi önlemlere bu aşının eklenmesiyle milyonlarca sıtma vakası engellenecektir. GSK sıtma ile ilgili araştırmalarına devam etmekte ve yetkililer tarafından onaylandıktan sonra bu aşının ihtiyaç duyan herkese ulaşmasını sağlamakta kararlıdır.”

The Program for Appropriate Technology in Health (PATH) Başkanı Christopher Elias ise şu açıklamayı yaptı:

“Bu çalışma, yüksek kaliteli bilimin sıtma gibi ciddi bir hastalığın kontrol altına alınmasında ve bir gün ortadan kaldırılmasında oynayabileceği rolün güzel bir örneğidir. Annelerin kollarında yarı ölü bebeklerle hastanelere başvurmak yerine sağlıklı bebeklerini aşı merkezlerine götürecekleri bir Afrika görmek istiyoruz. PATH Sıtma Aşısı İnisiyatifi olarak şimdi bu vizyona biraz daha yaklaşmış olmaktan mutluluk duyuyoruz.”

Sıtma hastalığı başta Afrika kıtası olmak üzere birçok bölgede gelişmekte olan ve az gelişmiş ülkeleri etkiliyor. Bu hastalıktan yılda 800.000 kişi yaşamını yitiriyor. Klinik sıtma yüksek ateş ve üşüme nöbetlerine yol açıyor. Hastalığın ağır sıtmaya dönüşmesi halinde kanda, beyinde ve böbreklerde hasara yol açıp, ölüme neden olabiliyor.

* Haberin fotoğrafı: GatesFoundation@flickr