Afoni hastalarına sesleri yeniden veriliyor

Işık Üniversitesi Elektrik-Elektronik Bölümü öğretim üyeleri Yrd. Doç. Dr. Ümit Güz ve Yrd. Doç. Dr. Hakan Gürkan ses kaybına uğrayan kişilerin seslerini günlük hayatta kullanmalarını sağlayacak bir buluşla, doğal seslerin geri kazanılmasını sağlıyor.

Proje, gazeteci Savaş Ay’ın yaşadığı rahatsızlıktan hareketle başlamış. Başta gırtlak kanseri olmak üzere, ses üretim mekanizmalarında meydana gelen bozukluklar nedeniyle sesini tamamen ya da kısmen kaybeden hastaların seslerini kaydeden bir yazılım modeli geliştiren araştırmacılar, bu sesleri bilgisayar ortamına aktararak seslerin yeniden üretilmesini başarmışlar.

Üniversite tarafından yayımlanan duyuruda, konuşma işaretleri üzerine odaklanan bilimsel çalışmalarıyla tanınan Dr. Güz ve Dr. Gürkan’ın, yazılım düzeyinde geliştirdikleri çözümle sesini kaybeden afoni hastalarının kendi sesleriyle konuşabilmelerini sağladıkları belirtiliyor.

Duyuruda, hastaların ses birimlerini kullanışını kaydeden yazılımın, kişiye özel ses modeli oluşturarak hastanın ses işaretlerini incelediğini ve ses özelliklerini çıkarıp kişiye özgü bir modelle sesi yeniden kazandırdığı ifade ediliyor. İnsanların sosyal yaşamlarının ayrılmaz bir parçası olan ses tonu, aksan, diyalekt gibi özellikleri oluşturan model sayesinde hastanın doğal sesine yakın bir sese ulaşılabildiği vurgulanıyor.

“Herkesin kök hücre gibi bir ses kaydı olmalı”

Yazılım sürecinin olgunlaştığını, ilerleyen günlerde cihaz olarak da hastalara sunulabilecek aşamaya geldiğini ifade eden Dr. Güz ve Dr. Gürkan, hasta olsun olmasın herkesin kök hücre örneğinde olduğu gibi ses kayıtlarını saklamalarını öneriyor.

Çalışmanın yöntemine ilişkin bilgi veren Dr. Güz, yazılım aşamasına gelen çalışmanın önümüzdeki süreçte hastaların imdadına yetişeceğini vurgulayarak,

“Hemen her sesi bilgisayar ortamına kaydedip, konuşma tanıma sistemine sesleri veriyoruz. Sistem sesin yapı taşlarını ayrıştırıyor, zamanlamasına odaklanıyor. Bu sayede hastalık öncesindeki aynı sesi elde ediyoruz.”

dedi.